Liên quan đến tên gọi của các tỉnh sau sáp nhập, chuyên gia cho rằng cần cân nhắc ở nhiều tiêu chí. Song có thể nghiên cứu phương án lấy tên gọi mới là tên của một tỉnh thành.
Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ đã thống nhất dự kiến trình cấp có thẩm quyền phương án sau khi sắp xếp sẽ giảm khoảng 50% số đơn vị hành chính cấp tỉnh và giảm khoảng 60-70% đơn vị hành chính cấp cơ sở (cấp xã) so với hiện nay.
Gợi mở cách đặt tên tỉnh thành sau sáp nhập
Trao đổi về việc đặt tên cho địa phương sau sáp nhập, ông Nguyễn Viết Chức, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội (nay là Ủy ban Văn hóa và Xã hội), khẳng định việc này rất khó khăn và khó có một phương án để thỏa mãn được mong đợi của tất cả mọi người.
Bởi theo ông Chức, trong quá trình thực hiện việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, có thể có nhiều trường hợp thực hiện sáp nhập 2-3 tỉnh lại. Trong khi thực tế, địa phương nào của Việt Nam cũng có bản sắc văn hóa riêng, địa danh, địa chỉ đi vào lịch sử…
“Vấn đề cốt lõi ở đây không chỉ là còn tên gọi của tỉnh thành cũ hay không mà mỗi người đều biết trân trọng văn hóa, lịch sử, truyền thống ở nơi đó. Tôi giả sử như tỉnh Bắc Ninh, dù có sáp nhập vào đâu thì quan họ Bắc Ninh mãi là niềm tự hào của người Việt”, ông Nguyễn Viết Chức nêu đích đến của vấn đề.
Đưa ra những gợi ý trong việc đặt tên gọi của tỉnh thành mới hình thành, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội cho rằng, trong trường hợp sáp nhập 2-3 tỉnh, nên lựa chọn tên gọi của một tỉnh.
Việc lựa chọn tên gọi này dựa vào nhiều tiêu chí khác nhau. Song địa phương chọn làm tên gọi được xác định là trung tâm của tỉnh mới, có nền văn hóa, lịch sử, điều kiện phát triển… Theo ông Chức, giữ tên gọi của một tỉnh mang nhiều lợi ích khác nhau.
Một phương án nữa được ông Nguyễn Viết Chức đề cập tới có thể chọn lại tên gọi cũ của những địa phương từng sáp nhập, chia tách trước đây thể hiện tính kế thừa của lịch sử.
Tuy nhiên dù là phương án nào thì chuyên gia này cũng khẳng định, các cơ quan liên quan đều nghiên cứu kỹ lưỡng tiêu chí, đánh giá tác động, tạo được sự đồng thuận.
Điều nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội muốn nhấn mạnh là, không còn tên tỉnh thành nào đó thì cũng không phải là mất đi địa chỉ, văn hóa, truyền thống nơi ấy.
“Muốn đất nước phát triển, sánh vai với các nước hùng cường, mỗi người Việt Nam cần thay đổi nếp nghĩ, cách làm cũ kỹ. Việt Nam có nền tảng là một nền văn hóa thống nhất trong đa dạng. Sáp nhập tỉnh đợt này cũng là một bước để từ bỏ tư duy cũ mòn, nhìn rộng lớn hơn để phát triển văn hóa mới trên cơ sở truyền thống”, ông Chức lưu ý.
Như vậy, các cấp, chính quyền địa phương cần thống nhất trong nhận thức, gìn giữ, phát huy văn hóa địa phương với tầm nhìn lớn lao hơn. Ông Chức nhấn mạnh cần phát huy hơn nữa chữ “chúng ta” trong giai đoạn hiện nay.
Điểm chú ý khi đặt tên tỉnh thành
Sau khi thực hiện chủ trương sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện, TS Trần Anh Tuấn, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ cũng nhắc đến việc cần thực hiện là đặt tên đơn vị hành chính mới, trung tâm chính trị – hành chính (thủ phủ) của đơn vị hành chính mới sau sáp nhập ở đâu và căn cứ vào tiêu chí gì để lựa chọn?
Đây là một bài toán phải giải quyết để tinh giản, sáp nhập không chỉ đơn thuần là tiết kiệm, không chỉ đơn giản là ghép tên. Ông Tuấn đề cập, một số ý kiến đề nghị nếu có 2 hoặc 3 tỉnh sáp nhập thì lấy tên một tỉnh hiện có…
Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho rằng, đặt tên đơn vị hành chính cấp tỉnh (sau sáp nhập) cần phải chú ý đến yếu tố lịch sử, văn hóa, giá trị truyền thống, có sự kế thừa… hoặc lựa chọn thủ phủ của một tỉnh phải căn cứ vào lịch sử, vị trí địa lý, cơ sở hạ tầng, sự đáp ứng yêu cầu của trung tâm chính trị – hành chính, quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế.
“Nhưng điều quan trọng nhất cần chú ý trong việc sắp xếp, đặt tên là phải tạo được sự đồng thuận, thống nhất và đoàn kết từ nhân dân cho tới các cấp ủy Đảng, chính quyền ở các địa phương sáp nhập”, ông Tuấn nhấn mạnh.
Bên cạnh việc đặt tên các tỉnh, thành phố, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ nêu việc cần làm tiếp theo là phân định lại chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tái cấu trúc cơ cấu tổ chức của chính quyền cấp tỉnh và cấp cơ sở (cấp xã).
Đồng thời, cơ quan liên quan phải thực hiện đồng bộ việc xác định vị trí việc làm và biên chế của bộ máy chính quyền mới và phải đánh giá, phân loại đội ngũ cán bộ, công chức để bố trí vào bộ máy mới sau sáp nhập.
Cùng với đó cũng cần giải quyết chế độ, chính sách đối với những người chịu sự tác động của việc sáp nhập và bỏ cấp huyện.
Cuối cùng, ông Tuấn lưu ý phải tiến hành kiểm kê, kiểm soát và quản lý hiệu quả tài sản công như các trụ sở, kho tàng, thiết bị tài sản… để tránh lãng phí hoặc có sai phạm trong tiến trình sáp nhập.
