Tôi là Lan, sống cùng chồng và bố chồng — ông Đào, năm nay đã ngoài tám mươi sáu tuổi. Ông là thương binh hạng 2/4, về hưu từ mấy chục năm trước.
Cứ đều đặn mỗi tháng, đúng ngày mùng 5, ông lại dậy từ tờ mờ sáng, chải đầu, thay áo sơ mi trắng, rút trong tủ ra tờ giấy lĩnh lương hưu rồi chống gậy đi bộ ra trạm xã.
Trưa nào cũng vậy, ông trở về với cái túi vải bạc màu, miệng cười hiền:
– “Hôm nay vui lắm, cả xóm đều có quà.”
Rồi ông lôi trong túi ra đủ thứ: khi thì gói kẹo dừa cho bọn trẻ con, khi thì vài tờ năm chục lẻ phát cho mấy cụ già hàng xóm, ai nhờ ông đi lĩnh hộ tiền trợ cấp cũng chia phần. Đến khi tôi hỏi ông còn lại bao nhiêu thì ông chỉ cười:
– “Giữ lại năm trăm là đủ, để dành khi nào… chết còn có tiền mua bó hương.”
Nghe mãi tôi vừa thương vừa bực. Thương vì ông tốt tính, cả đời sống vì người khác. Bực vì ông chẳng biết giữ gì cho bản thân, trong khi tháng nào cũng phải nhờ vợ chồng tôi thuốc men, cơm nước.
Một tối, tôi nói với chồng:
– “Anh à, từ tháng sau để em đi lĩnh hộ bố nhé. Bố già rồi, đi xa nguy hiểm. Với lại, cứ chia hết như thế, nhỡ ốm đau lại chẳng có đồng nào.”
Chồng tôi ngần ngừ, nhưng cuối cùng cũng đồng ý:
– “Ừ, mai hai vợ chồng cùng đi, xem thực hư ra sao.”
Sáng hôm sau, hai vợ chồng dậy sớm, đưa ông đi cùng để còn làm giấy xác nhận. Tới phòng chi trả lương hưu ở xã, tôi cẩn thận chìa giấy. Cô cán bộ lật sổ, tra trong máy rồi nhìn tôi với vẻ khó hiểu:
– “Bác Đào là thân nhân liệt sĩ, cộng thêm phụ cấp thương binh và trợ cấp vùng đặc biệt… Tháng này tổng cộng 17 triệu 200 nghìn đồng nhé.”
Tôi sững người. Chồng tôi cũng trố mắt:
– “Cái gì cơ ạ? 17 triệu? Bố tôi bảo mỗi tháng chỉ được hơn 3 triệu thôi mà!”
Cô cán bộ ngạc nhiên:
– “Không đâu, bác lĩnh đều đều mấy năm nay, ký nhận đầy đủ mà.”
Tôi quay sang nhìn ông Đào — ông cười cười, ánh mắt lảng đi, hai tay run run cầm chặt cây gậy.
– “Thôi… thôi, các con về đi. Tiền của bố, bố biết rồi.”
Nhưng tôi nhất quyết cầm tờ bảng kê lên xem. Mỗi tháng ông vẫn lĩnh đủ 17 triệu — và trên sổ ghi rõ ràng chữ ký của ông.
Trên đường về, tôi không chịu nổi nữa:
– “Bố ơi, sao bố giấu vợ chồng con? Bố nói chỉ còn 500 nghìn là thế nào?”
Ông Đào thở dài, giọng chậm rãi:
– “Các con ạ… tiền bố nhận, đúng là 17 triệu. Nhưng bố giữ lại 500 nghìn thật. Còn lại, bố gửi cho những người bạn cũ, mấy gia đình liệt sĩ neo đơn ở đầu bản, rồi gửi quỹ học bổng xã. Mấy đứa nhỏ trong bản được đi học, bố thấy ấm lòng hơn giữ tiền.”
Tôi chết lặng. Ông rút trong túi ra một tập giấy biên nhận, cũ sờn nhưng ghi rõ ràng từng khoản:
– “Tháng này ủng hộ quỹ học sinh nghèo 5 triệu. Tháng trước giúp gia đình cô Sửu chữa bệnh 3 triệu. Mỗi tháng bố chỉ giữ 500 nghìn là đúng.”
Nói xong, ông mỉm cười hiền hậu, nếp nhăn dọc theo đôi mắt:
– “Bố sống từng này tuổi rồi, tiêu gì nữa. Bố chỉ muốn lúc nhắm mắt biết rằng tiền của mình còn làm được điều tốt.”
Tôi nghẹn họng, nước mắt cứ trào ra. Bấy lâu nay tôi tưởng ông già cổ hủ, thích “làm màu”, nào ngờ ông sống giản dị mà vĩ đại.
Về đến nhà, chồng tôi lặng lẽ lấy từ tủ ra phong bì, đặt vào tay bố:
– “Bố à, từ nay tiền thuốc men, cơm nước để con lo. Bố cứ tiếp tục làm việc bố thấy đúng.”
Ông Đào cười, ánh mắt sáng hơn cả buổi trưa miền núi.
Từ hôm đó, tôi không còn than phiền mỗi khi thấy ông chống gậy đi lĩnh lương. Tôi biết, trong chiếc túi vải bạc màu ấy không chỉ có tiền, mà còn có cả tấm lòng rộng lớn của một người cha, người lính già sống trọn nghĩa, trọn tình.
